ผีเครือ ภูตร้ายนำพาโรคสันนิบาตของชาวล้านนา

ชาวเหนือ หรือ “ชาวบ้านล้านนา” เป็นกลุ่มชาวไทยที่มีความเชื่อในเรื่องของการนับถือผีมาอย่างยาวนาน โดยเชื่อว่าในทุกหนแห่งนั้นมีผีสิงสถิตอยู่ และผีมีอิทธิพลต่อชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก ผีดีก็จะช่วยคุ้มครองดูแลรักษาให้ผู้ที่ให้ความเคารพบูชา แต่หากเป็นผีร้ายที่มีความอาฆาตพยาบาทกับมนุษย์ ก็จะนำพาโรคภัยไข้เจ็บ โรคระบายและโชคร้ายมาให้กับมนุษย์ ซึ่งหนึ่งในผีร้ายที่น่ากลัวของชาวล้านนาก็คือ “ผีเครือ” นั่นเอง อย่างไรก็ตามดูเหมือนว่าข้อมูลเกี่ยวกับผีเครือจะค่อนข้างมีน้อยมาก โดยผู้เขียนได้พยายามทำการรวบรวมและเรียบเรียงเพื่อเป็นข้อมูลพอสังเขปเอาไว้ในบทความชิ้นนี้กัน...

ผีเครือคืออะไร!? อันตรายกับมนุษย์หรือเปล่า!?

ผีเครือ เป็นผีในเรื่องเล่าของชาวล้านนา ที่ไม่มีใครทราบลักษณะรูปร่างตัวตนที่แท้จริง แต่จากการจารึกเอาไว้ในใบลานเชื่อว่า ผีเครือมีใบหน้าหลายสี เช่น หน้าดำ แดง เหลือง ขาว หม่น เป็นต้น ผีตนนี้ชอบนำพาเอาโรคร้ายมาสู่มนุษย์ที่เกลียดชัง ด้วยการนำเอา “ง้วนพิษ” ใส่ เมื่อพิษเริ่มกำเริบก็จะทำให้คนนั้นเกิดอาการสันนิบาต ตัวสั่นเทิ้มและมีอาการเพ้อคลั่ง อุจจาระที่มีสีเหลืองราวกับขมิ้นราดออกมาโดยไม่ทันรู้ตัว และหากไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมก็ทำให้เสียชีวิต

การรักษาพิษที่สันนิบาตที่ได้รับจากผีเครือ

หากได้รับพิษจากผีเครือ ต้องได้รับการรักษาด้วยตำรับยาพื้นบ้าน โดยมีส่วนผสมดังต่อไปนี้

ยอดคะจ๋าย
ยอดผีเสื้อ
ยอดใบหนาด
หญ้าแพรก
หัวขมิ้น
ปูเลย (ไพล)
ผักกาด

นำส่วนผสมทั้งหมดในปริมาณเท่ากันมาตำพร้อมกับผสมน้ำลงไปเล็กน้อย และนำอ้อยดำมาบิดเอาน้ำใส่ลงไป จากนั้นใส่ขิงแกง แก่นจันทร์หอมมาใส่น้ำ คนส่วนผสมทั้งหมดให้เข้ากันและให้ผู้ป่วยกิน แล้วนำน้ำที่ได้จากส่วนผสมลูบบริเวณกระหม่อม หน้า ตา หู จะช่วยขับไล่โรคร้ายให้ผู้ป่วยมีอาการที่ดีขึ้น หลังจากที่ผู้ป่วยรู้สึกตัว พ่อหมอหรือญาติพี่น้องต้องทำการล้างข้าวเหนียวนึ่งให้หมดยางและเอเมล็ดข้าวที่ทำการล้างแล้วให้คนป่วยกินก็จะเป็นการช่วยล้างพิษของผีเครือให้หมดไป

คาถาเรียกผีเครือ

ตามบันทึกเอาไว้ “ตำราสมุนไพรลานนา” จัดพิมพ์โดยหน่วยงานศึกษาวิจัยคัมภีร์ใบลาน ได้มีการกล่าวถึงคาถาเรียกผีเครือเอาไว้ ดังต่อไปนี้

“อุงนโมสวา ยัน อุงนโมสัสสวาหะ หื้อเรียกกับน้ำปูนใส เรียกหื้อเสี้ยงวันเดียวแล คันผีเครือ มันก็จักหน้าดำ แดง เหลือง ขาว หม่น คันน่า เชื่อได้ ก็เป็นผีเครือนั้นเล่าแลคันจักเรียกหื้อได้ตั้งขัน มีหมาก 2 ขด 2 ก้อม พลู 2 สวย เทียน 2 คู่ ขาวแดง เงินเกิ่ง 1 คัน หนาก็จักเอ่บ่หนาก็เอาแล ตามครูแล”

บทสรุปส่งท้าย : ผีเครือ ผีร้ายของชาวล้านนาที่กำลังจะเลือนหายไปตามวันเวลา

ผีเครือ... เป็นหนึ่งในผีโบราณของไทยล้านนา ที่เรื่องราวของมันมีบันทึกอยู่น้อยมากจนแทบที่จะเลือนหายไปพร้อมกับโลกที่ได้รับการพัฒนาให้มีความทันสมัยมากขึ้น อย่างไรก็ตามเชื่อกันว่าที่จริงแล้วผีเครือ อาจจะเป็นเพียงมายาคติที่ชาวล้านนาในสมัยก่อนสร้างขึ้นเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคสันนิบาตอย่างกับผู้คนอย่างกะทันหัน ตามความเชื่อของคนในสมัยก่อนที่ยังไม่มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคร้ายอย่างเหมาะสมนั่นเอง...